Criminaliteit - Ambt van Tussen Maas en Waal

Het ambt van Tussen Maas en Waal strekte zich uit tussen beide rivieren, van het Rijk van Nijmegen tot aan de Tieler- en Bommelerwaarden toe.

De hoge- en lage rechtspraak werden uitgeoefend door ambtman en ridderschap. Jaarlijks werden twee gewone rechtdagen gehouden. De eerste was op dinsdag na 'beloken Paschen' (de tweede dinsdag na Pasen). De tweede was op dinsdag 'post Lamberti' (na 17 september) respectievelijk te Bergharen en te Wamel.

Het ambt was verdeeld in een Bovenambt en een Benedenambt. Alphen behoorde samen met de kerspelen Dreumel, Wamel en Leeuwen onder de gerichtsbank van het Benedenambt, zetelend in Wamel.

In de Oud Rechterlijke Archieven in Arnhem vinden we in de criminele procesdossiers van het ambt van Tussen Maas en Waal over de periode 1662 tot 1810 de onderstaande Alphense zaken.

1701		Robbert van Herwaerden wordt ervan beschuldigd dat hij op 7 oktober 1701 Pieter Emont, ontvanger van veergeld aan 't Griffelingse Veer, heeft beledigd en verwond.
1704		Jan Egons, ook wel van Steenbrugh, wonende te Alphen wordt ervan beschuldigd op 11 november 1703 in zijn herberg de dronken Thonis Crielen met een mes dodelijk te hebben verwond. De verdachte is voortvluchtig.
1709		Willem den Holder, buurmeester van Alphen wordt ervan beschuldigd dat hij in de winter van 1708 geweigerd heeft een order van de dijkstoel, inzake bewaking der dijken te Alphen uit te voeren.
1731		Arien van Swolgen, wonende te Alphen wordt ervan beschuldigd zich op 24 mei 1731 verzet te hebben tegen de veiling zijner gerede goederen, in beslag genomen door de monopolisten van het Tielse Comptoir Jan Minicus en Nicolaes Crauwel.
1732		Jan Liefkens wonende te Alphen wordt beschuldigd van geweldpleging op 31 oktober 1731 ten huize en aan de persoon van Aart Smids te Alphen. Boete.

1760

Huibert Livius wordt ervan beschuldigd op 29 augustus 1759 te Alphen Gerrit Hol met zijn mes te hebben gestoken, waarop deze is overleden. De verdachte is voortvluchtig. Onthoofding. Gepronuncieerd op 25 september 1760 te Druten.

1766

Jean Brunau, 31 jaar, geboren te Chateau Rousse (Anjou) wordt op 27 oktober 1766 tijdens 'n "gauwdievenjacht" te Alphen gearresteerd wegens bedelarij met bijzit en de kinderen.
Verbanning voor 't leven uit Gelre en Zutphen.
Uitspraak: 2 december 1766.
Gepronuncieerd op 9 december 1766 te Druten.

1766

Jean Timor, 40-50 jaar, geboren te Berry wordt op 27 oktober 1766 tijdens 'n "gauwdievenjacht" te Alphen gearresteerd wegens bedelarij in gezelschap van Jean Brunau.
Verbanning voor 't leven uit Gelre en Zutphen.
Uitspraak: 2 december 1766.
Gepronuncieerd op 9 december 1766 te Druten.

1787

Abraham Peters, afkomstig uit Brabant, knecht te Alphen wordt ervan beschuldigd op 13 april 1786 Cornelis van Avesaat dodelijk te hebben verwond.
Voortvluchtig; arrestatie bevolen.
Gepronuncieerd op 13 december 1787 te Druten.

1797

Johannes Hol en Johannes Lagarde worden ervan beschuldigd op 24 mei 1797 de schooldeur te Alphen te hebben opengebroken en oproer te hebben gemaakt.
Dagvaarding op 17 augustus 1797.

1802

Mr. W.T. van Bennekom, richter van het Ambt Tussen Maas en Waal heeft in de nacht van 4 op 5 mei 1801 Dirk Hak, wonende te Morthuisen onder Alphen van zijn bed laten lichten, onder verdenking van inbraak en diefstal bij Jan van Unen te Heerewaarden.
Op borgtocht uit detentie ontslagen op 18 mei 1801.