Signalement

(overgenomen uit de UNION van mei 1981)

Op 18 juni 1969 overleed in het Bejaardenhuis te Oijen, Martha Egilia Steenbruggen, in ons dorp beter bekend als Bertha v.d. Bosch. Met haar hebben we afscheid genomen van een generatie, die veel voor het Alphen uit onze jeugd heeft betekend.

Op de weg tussen geboorte en dood tuurt de mens door het venster van zijn bestaan en zoekt naar vertrouwde signalen, naar solide tekens waardoor hij zich erg thuis voelt.
Bertha v.d. Bosch was voor mij zo'n teken. Ik kan me niet voorstellen dat ze ooit afwezig was. Altijd zag je haar bezig rond en om haar huisje aan de dijk.

Hoe ze het klaar gespeeld heeft weet ik niet, maar op elk moment van de dag kon men een beroep op haar doen. Bertha had maar één ideaal; zich dag en nacht inzetten voor de medemens.
Wie van ons ouderen zal zich de keren niet herinneren dat Bertha in alle vroegte met een jonge moeder naar de kerk ging om de zogenaamde 'kerkgang' te doen.
Zo was ze met schoffel en hark bezig in de tuin en zo zag je haar als koerierster van de dood langs de huizen gaan om het overlijden van een parochiaan 'aan te zeggen'.
Ook als weer een nieuwe Alphenaar het leven kwam vragen, was het weer Bertha die men dagen zag trekken naar het huis van het blijde gebeuren.
Bertha kan dan ook met recht genoemd worden de A en Z van 's Levens Alfabet.

Dorpstypen worden steeds zeldzamer, ze zijn er nog wel die uitzonderlijke karakters, maar je ziet ze haast niet meer.
Mensen die een levenlang onbevangen zichzelf zijn gebleven en kleur hebben gegeven aan een gemeenschap, verdwijnen tegenwoordig geruisloos naar bejaardenhuizen of andere verzamelplaatsen.

Financieel is Bertha er niet veel wijzer van geworden. Hoe arm zal het Alphen uit onze jeugd geweest zijn?

Bertha was een fonkelend ornament in het sobere schilderij van het Alphense dorpsleven rond de dertiger jaren.
Ik heb Bertha nooit anders gekend dan als een klein vitaal oud vrouwtje. Het scheen mij toe dat ze per ongeluk in Alphen verzeild was geraakt. Ze had iets 'Hollands' over zich, ofschoon ze in de schaduw van onze oude Lambertuskerk het levenslicht zag.

Ik heb het altijd vreemd gevonden dat zij geen woord Alphens sprak. Dat was geen onwil maar dat paste niet in de burgermanscultuur van die tijd.

Bertha was er eenvoudig maar deed geen moeite zich anders voor de doen dan ze was. Integendeel; haar grote innerlijke beschaving ging schuil achter een bizarre collectie aftandse kledingstukken. Op haar zilvergrijze hoofd, dansten de meest vreemdsoortige hoedjes. Achter dit alles stak een uiterst sobere levensstijl.

Waar verdriet, ellende en nood was, kon men Bertha vinden. De volksmond zegt altijd, dat Bertha van het weinige dat ze zelf bezat, nog wist weg te schenken aan hen die nog minder bedeeld waren.
Ze heeft geen onderscheiding gekregen. Onze maatschappij reikt nu eenmaal geen lauwerkransen uit aan mensen die trouw blijven aan het eenmaal gegeven woord. Er staan geen reporters te wachten als er eens iemand is, die zonder klacht zijn kruis durft te dragen.
Bertha heeft dit gedaan, daar kan geen twijfel over bestaan. Wie kan schatten wat het haar gekost moet hebben? Wie kon het geheim van haar blijheid doorgronden?

Het is triest dat zij de laatste maanden van haar leven tussen vier muren van de ziekenkamer moest doorbrengen, voordat haar scherpe ogen braken. Ze was toen eenentachtig jaar.