Home
Alphen
Agenda
Fotoalbums
Links
Nieuwsarchief

Wat is WHAM
Onze collectie
Nieuwsbrieven
WHAM winkel
Wordt donateur
Contact WHAM

Ansichtkaarten
Archeologie
Bedrijvigheid
Bestuur
Bidprentjes
Brand
Criminaliteit
Gebouwen
Genealogie
Gezondheid
Luchtfoto's
Maas
Mooi Alphen
Muziek
Natuur
Onderwijs
Ontmoetingen
Oorlog
Ouwe kranten
Prinsengalerij
Publicaties
Religie
Signalement
Straatnamen
Verenigingen
Video's
Watersnood
Zoekplaatjes

Nieuw op de site
Zoeken op de site
Contact site

 
Watersnood

Watersnood 1925-1926

Bij de jaarwisseling 2015-2016 is het precies negentig jaar geleden dat Het Land van Maas en Waal getroffen werd door een watersnood. In ons dorp Alphen was de schade groot, hoewel er gelukkig geen slachtoffers vielen. Gerrit de Leeuw was in die tijd gemeentesecretaris. Hij legde zijn herinneringen aan deze periode vast en schreef aan het slot: “De watersnood van 1926 zal hen (alle Maas en Walers) allen lange jaren heugen. De kinderen en de jongelingen, die dezen hebben meegemaakt, zullen later, wanneer zij onder den last der jaren gebukt gaan, nog met huivering aan hun kinderen en kindskinderen de herinneringen vertellen, die hen van dien ramp zijn bijgebleven”.

We zijn nu bijna een eeuw verder en wij willen graag een bijdrage leveren om dit gedenkwaardige tijdperk van onze historie niet te vergeten.

Watersnood 1926

Het begint allemaal aan het einde van het jaar 1925. De Maas staat hoog tegen de dijken en het stormt ook al dagen flink vanuit het zuidwesten. De mensen die in Overasselt op 31 december naar de vroege mis van 7 uur zijn gegaan worden opgeschrikt door het bericht dat de dijk is doorgebroken. Er is een gat in de dijk geslagen tussen Overasselt en Nederasselt en dat wordt snel groter. Iedereen brengt de spullen naar hoger gelegen plaatsen, de zolders en de opkamers. Het vee wordt naar de hogere plaatsen van het dorp gebracht: de kerk, de school of hoge plekken bij de dijk.
Met de middelen van die tijd wordt de noodsituatie doorgegeven: de pastoor luidt de kerkklokken. Via een van de weinige telefoons is rond 12 uur het slechte nieuws ook in Dreumel en Alphen doorgedrongen. Veel mensen denken dat het niet zo’n vaart zal lopen maar dijkgraaf De Leeuw probeert de hele middag zoveel mogelijk mensen te waarschuwen. In de kerktoren worden, zoals destijds gebruikelijk is, als waarschuwing zo hoog mogelijk twee manden uitgestoken, die ’s nacht worden vervangen door twee brandende lantaarns.

Op 1 januari 1926 komen mariniers met een extra trein uit Den Helder om vanuit Wijchen met boten hulp te bieden. Het water komt dan al over de wal bij de Blauwe Sluis in Maasbommel. Dijkgraaf De Leeuw probeert al zoveel mogelijk mannen bij elkaar te krijgen om gaten te maken in de Maasdijk tussen Alphen en Dreumel om het water daardoor weer kwijt te raken, maar met de schop schiet dit niet op.

Op 2 januari komt het water over de Nieuweweg heen en bereikt Alphen. Koningin Wilhelmina bezoekt samen met Prins Hendrik het rampgebied en komt tot aan Druten. Minister Colijn laat weten dat het geen nationale ramp is omdat er geen mensen zijn omgekomen en er nauwelijks vee verdronken is.
’s Avonds staat het water in Alphen in de Kerkstraat en de Schoolstraat.

Op zondag 3 januari komt het water steeds hoger te staan. Een vluchtelingenstroom komt op gang naar Tiel, Nijmegen en Den Bosch.
De Kerkstraat, Alphen gld. in 1926

In de vroege morgen wordt met behulp van militairen springstof in de Maasdijk tot ontploffing gebracht. Het water kan nu weg, maar er is ook een vluchtweg minder. Met boten gaan wel 500 verkleumde, hongerige vluchtelingen over de Maas naar Den Bosch.

Het weer is nog steeds bar slecht, bomen van klompenmakers drijven tegen de huizen en richten vernielingen aan. Daken worden van de huizen gelicht door het water en drijven door het gat weg naar de Maas. Mensen leven op de zolders en hebben een gat in het dak gemaakt om zo de dijk te kunnen bereiken. De kranten brengen verslagen en heel Nederland leeft mee. En hoewel het water in de Maas daalt, stijgt het tussen de dijken van Maas en Waal nog steeds. Het gat in de dijk bij Overasselt is ondertussen wel 200 meter breed geworden! De gaten in de dijk tussen Alphen en Dreumel worden ook groter gemaakt. Daardoor komt er echter meer stroming en sneuvelen meer huizen. Zelfs dagen later, op 6 januari komt er nog steeds meer water in dan eruit gaat.

Vluchtelingen in 1926
In Den Bosch zijn veel mensen uit Alphen in eerste instantie opgevangen en verzorgd in kloosters en kazernes. Nu worden ze per trein verder gebracht naar Tilburg en andere Brabantse plaatsen. Op bovenstaande foto o.a. de Alphense familie Tijssen oor een kazerne in Tilburg.

“De nacht van 7 op 8 januari is verschrikkelijk”, zo meldt Gerrit de Leeuw. Zelfs enkele pas gebouwde huizen storten in, er liggen er wel zestig tegen de grond. Het aantal vluchtelingen komt wel op 800. Ze worden in Tilburg bezocht door de koningin.

Op 10 januari begint het binnenwater langzaam te zakken, maar er komt meer wind en het gaat vriezen! Het ijs veroorzaakt grote schade aan de boomtakken.

Een week later moeten de gaten in de dijk weer dicht worden gemaakt. Er loopt nu geen water meer uit. De stoomgemalen moeten nu aan het werk maar die blijken moeilijk op te starten omdat ze onder water hebben gestaan.

Op 19 maart komt de koningin incognito in het getroffen gebied en bezoekt ook Alphen. Pas half april is het water overal weg en kan begonnen worden met de wederopbouw. De perikelen die hierbij ontstaan laten zich lezen in het boek van Huub van Heiningen: Wee den vergetenen!
Herstellingswerken in 1926

WHAM logo

 


website by AageM