Overgenomen uit de UNION van oktober 1984. Hier en daar aangevuld en gecorrigeerd door WHAM.

Voor onze eerste 'Ontmoeting' zijn we naar de Valksestraat getogen, waar op nummer 12, mevrouw Geertruida Verhoeven-van Dinther woont.

De echte Alphenaren kennen haar ongetwijfeld beter als Trui de Automaat, waarbij onmiddellijk herinneringen worden opgeroepen uit het verre verleden, toen de oliewagen nog een vertrouwd beeld was in de straten van ons dorp. Toch is Trui geen Alphense van geboorte. Afkomstig uit Maasbommel trouwde ze in 1921 met Marinus van de Graaf en ging wonen aan den Hogen Dijk.

Door haar helder geheugen en smakelijke manier van vertellen, was het een genoegen te luisteren naar haar levensloop en de wijze waarop de mensen zich vroeger wisten te redden.
Dat redden is zowat letterlijk van toepassing als Trui vertelt over de problemen met het water.

De huisjes aan den Hogen Dijk (nu Greffelingsedijk) hadden nogal te lijden van het kwelwater. Tussen de huizen had men geultjes gegraven zodat het kwelwater weg kon.
Die huizen staan er niet meer, maar ze weet nog, dat Chris de Leeuw, Fie van Lent en Bertus van Uden ook aan den Hogen Dijk woonden.

Wat het water teweeg kan brengen weten de ouderen onder ons, die de watersnood in 1926 hebben meegemaakt.
Zo ook Trui, die het water in gedachten nog ziet stromen, het ene schuifraam in, het andere weer uit.

Zij ging ter evacuatie met vele anderen naar Tilburg, waar ze buitengewoon goed werd opgevangen. Maar Marinus, ja die moest blijven, d'r moest per slot van rekening olie worden rondgebracht.

Niet alleen in Alphen, maar ook in Maasbommel brandden in die tijd de lampen en werd het eten op drie of vier pits machientjes gekookt met de olie van 'de Automaat'.
Na de dood van haar man ging ze zelf anderhalf jaar met de oliewagen op pad, daarna Bertus (haar tweede man) en Geert, haar zoon heeft dat werk ook nog korte tijd gedaan.
'Maar ja,' zegt Trui, 'Hij voelde d'r niet zoveel voor en we hebben de zaak toen maar opgegeven'.

De witte schimmel, die voor de oliewagen stond, heeft menig kilometer afgelegd. In de zomer liep de schimmel in de 'Dammes' (omgeving Citadelstraat-Middendam-Valksestraat), in de winter stond hij op stal. Trui moest in die tijd vroeg opstaan om het paard in de winter uit de stal te halen, en dan naar Jan van Gessel, de smid, om ijsnagels onder te laten zetten. Het paard kreeg nog oorlappen aan en Trui kon door de bittere kou over de slechte wegen, de olie zien te slijten.

In tonnen van 200 liter werd de olie uit Arnhem aangevoerd. Via een pomp met een trechter werden de 4 liter bussen gevuld, die op de wagen werden opgestapeld.
'Twee dagen per week in Alphen en twee dagen per week naar Maasbommel, waar ik bij mijn zuster meestal wel effe koffie ging drinken', zegt Trui.

Een blikken trommel vol met krantjes ('de Automaat') lag voorop de wagen. Dit krantje kregen de mensen gratis bij aankoop van olie. 'Op dat krantje waren ze razend', zegt Trui lachend en vertelt moeiteloos de laatste regels van het stripverhaal: 'Hoe 't verder Pijpje Drop vergaat, staat in de volgende Automaat'.

'In de winter had ik voor warme voeten een stoof op de wagen, met briketjes d'r in. Als ik 's avonds thuis kwam moest alles nog goed opgeschreven worden. We kregen voor iedere liter een vast bedrag betaald vanuit Arnhem.

In knoppers (rolletjes met kwartjes of dubbeltjes) werd het ontvangen geld aan het postkantoor betaald. Blij was ik als ik een paar honderd liter olie naar het Machien op de Schans moest brengen', zegt Trui en terecht want dat zette wel wat zoden aan de dijk.

'Na de oliewagen hebben we langzaam een boerenbedrijfje opgebouwd. Wat koeien, varkens en kippen.' Trui zelf ging meestal op het land werken. Vreemd was dat werk haar niet. Ze weet nog, dat ze in de tijd dat ze op school zat, na schooltijd naar de wert ging om kettingbloemen te steken, voor de koeien. Voor iedere volle mand betaalden de boeren toen een dubbeltje.
Na haar schooltijd diende ze op verschillende plaatsen. 'In Leeuwen (door het veld met kleine bonderkes) en in Oss; en dat allemaal lopes, iedere dag op en neer.
In Oss moest ik 's morgens en 's avonds met 3 koeien erop uit. Telkens vertuieren totdat ze genoeg gegeten hadden en dan weer terug naar de baas. Ik nam dan meestal m'n breikous mee.'

Als derde van acht kinderen merkte Trui in haar jeugd, dat men het in die tijd niet zo makkelijk had.
'Mijn vader werkte in de winter voor 60 cent per dag bij een boer en 's zomers was hij iedere keer 6 tot 8 weken weg om bij boeren gras te gaan maaien, tot in Duitsland toe. Met de zeis op zijn rug trok hij erop uit om voor zijn gezin de kost te gaan verdienen.'
Ondanks datgene wat ze heeft meegemaakt, het ziekbed en de dood van haar eerste man en het meedogenloze bestaan van een vrouw, die door weer en wind op een oliewagen het brood voor haar en haar gezin ging verdienen, zou ze dat allemaal best over willen doen.

'Iedereen was even arm en iedereen was even rijk', 'Je kon bij mekaar inlopen', het zijn gezegdes, die we meerdere keren hoorden. Eenvoudige uitdrukkingen met een diepere achtergrond, die ons troffen, omdat ze iets weergeven, dat helaas voorbij is. Maar waarvan de waarde pas goed kan worden bepaald als je het zelf hoort uit de mond van mensen die het hebben meegemaakt. Het is iets, dat best de moeite waard is om over na te denken.

Naschrift (WHAM):

Geertruida Wilhelmina van Dinther werd geboren op 18 mei 1894 in Maasbommel. In 1921 trouwde ze met Marinus van de Graaf die in 1930 overleed. Later trouwde ze met Lambertus Verhoeven welke in 1970 overleed. Trui zelf is overleden op 17 mei 1986 in Alphen en is hier op de Bijzondere begraafplaats begraven.