In de nacht van 4 op 5 maart 1855 liep Alphen onder water door een doorbraak van de Waaldijk bij Dreumel. De strenge winter had het hoog opgestuwde water in de rivieren laten bevriezen en toen het begon te dooien werd de toestand alleen maar erger. Stukken ijs stapelden zich op (kruien) en sloten zo de Waal tussen Dreumel en Heerewaarden af.
Er werden door de heemraden, polderbestuurders en kribbebazen bekistingen gemaakt op de dijken, maar toen het water meer dan 10 m. boven A.P. kwam, was er geen redden meer aan. Het stroomde van het huis van bakenmeester Van Huissen tot aan de Dreumelse sluis over de noodkistingen, die niet lang na middernacht, door de drang van het ijs vernield werden. Het water en ijs stroomden met geweld over de dijk naar binnen. De noodklokken werden geluid en men zocht een goed heenkomen.

Toch vielen bij deze watersnoodramp 6 doden te betreuren. Bewoners van een grote boerderij aan de Oude Maasdijk werden bij het redden van hun vee bedolven onder het instortend puin van hun boerderij. De knecht en dienstbode, die nog van het dak in een bootje konden ontkomen, kwamen ook om tussen de ijsschollen in het woeste water.

Nog een bewoner van de Oude Maasdijk verdronk, maar anderen wisten op het dak van een huis drijvend over de Maas het dorpje Maren te bereiken.

Rond Bato’s erf en buurtschap de Veluwe bij Heerewaarden werden mensen gered en naar het dak van de steenoven gebracht, waar ze de hazen die daarheen vluchtten dankbaar als voedsel aanvaardden.

Door het hoge water van de Waal wordt ook de toestand aan de Maas penibel. De Waal staat dan nog in open verbinding met de Maas en het Waalijs dringt stroomopwaarts tot Maasbommel. De dijk in Maasbommel en Alphen moet met man en macht verdedigd worden. Ook in Lithoijen, wordt de dijk maar met moeite behouden.

Wie vanuit Alphen over de dijk vanaf Moordhuizen naar Dreumel rijdt en de Van Heemstraweg oversteekt, komt in de buurtschap De Rooy (denk aan: Rooysestraat). De dijk naar Dreumel volgend maakt u hier een ruime bocht naar rechts, terwijl links naast de dijk een water te zien is. Dit water is het kolkgat (wiel) wat ontstaan is bij de dijkbreuk van 1855.

Op bovenstaand kaartje is de dijk die we tegenwoordig gebruiken de 'Nieuwe Maasdijk lang 710 el'. De Van Heemstraweg is honderd jaar later aangelegd, en zou op dit kaartje aan de rechterkant van boven naar beneden moeten worden getekend.

Baron L.A.J.W. Sloet en H.F. Fijnje (wiens naam nog altijd op een gedenkplaat van het nieuwe elektrisch gemaal bij Moordhuizen staat) hebben de watervloed en de gevolgen heel precies beschreven in 1856. De beringing van de doorbraak begon op 16 maart, en men volgde daarbij een hoge rug in de uiterwaarden. Toen deze dijk 28 maart klaar was, werd hij bekleed met rijshout (wilgentakken). Voor het verkeer over de dijk (rijtuigen) was het natuurlijk een grote omweg, en daarom werd in de weken daarna een kortere dijk gelegd, dicht bij de wiel. Er werd wel een koker in gemaakt om het water tussen de dijken kwijt te kunnen raken.
Men besloot het gat niet dicht te maken maar een nieuwe definitieve dijk te maken aan de kant van het dorp. Eerst werd daarvoor een geul gegraven die met goede klei werd gevuld om het kwelwater tegen te houden. Toen de dijk klaar was, heeft men ook de aangrenzende stukken dijk verstevigd.

In de Maas bij Maasbommel en Alphen raakt het ijs in de nacht van 5 op 6 maart in beweging en brengt de dijken door zware overloop in zeer dreigend gevaar. Bij de molen in Alphen lukt het met veel inspanning om de dijk te behouden. Daarbij is het voor Maas en Waal gunstig dat de dijk aan de Brabantse kant (Lith en Alem) wel doorbreekt!

In Alphen kwam het water van de doorbraak bij Dreumel later en daardoor kon iedereen een goed heenkomen zoeken. Toch was de schade groot: 8 woningen werden geheel vernield en 30 woningen gedeeltelijk. Op 6 en 7 maart zakt het water in de Maas weer en raakt de Maas vrij van ijs.

Koning Willem III kwam op 8 maart zelf het gebied bekijken. Hij bezocht de getroffenen met een platte boot, een schietschouw, die zo nodig ook over het ijs voortgeduwd kon worden.

Helden
Op 27 maart 1855 werd door koning Willem III 'ter erkenning van uitstekende daden bij watersnood verricht' een onderscheidingsteken ingesteld.

In Alphen kreeg voor hun 'zeldzame moed en opoffering met levensgevaar' een aantal mensen een watersnoodmedaille.

Kapelaan J. Crouwers ontving een zilveren exemplaar.
Noodheemraad J.A. de Leeuw, de polder-meesters P.G. de Leeuw en J. Steenbruggen, de landbouwer C. Mollenberg en de arbeider A. Hol Gz. kregen een bronzen penning.

Deze bronzen medaille van A. Hol Gz. met inscriptie werd bijna 150 jaar later in Alphen, bij afbraak van een huis aan de dijk, door Piet van Rossum teruggevonden.

Nieuwsgierig geworden wie nou deze A. Hol Gz. was, zijn we gaan zoeken in de bevolkingsregisters van die tijd.
In de periode tussen 1800 en 1900 was het gebruikelijk dat zo ongeveer om de tien jaar per huis werd opgeschreven wie er precies woonde. Een eerste onderzoek betrof het bevolkingsregister uit 1850. De familienaam Hol is dan één van de meest voorkomende familienamen in Alphen! In 12 van de 185 huizen woonde een familie Hol.
De aanduiding Gz. wees er op, dat we een gezinhoofd moesten zoeken met een G in zijn voornaam die een zoon had met een voornaam die begint met een A. Helaas stond die er niet bij.
Om meer duidelijkheid te krijgen moesten we terug naar het bevolkingsregister van 1825, want A. Hol bleek in 1850 al zelfstandig een gezin gesticht te hebben. Om verwarring met een andere Arie te voorkomen werd na zijn naam de toevoeging Gz. geplaatst, wat hier Goosenszoon blijkt te betekenen.

Op oude kaarten is terug te vinden dat zijn huis aan de Schoolstraat stond, tegenover de huidige Edohof.

Goosen Hol is al in 1836 overleden. Arie Hol is in 1848 getrouwd met Antonia Steenbruggen. Hij overlijdt op 48 jarige leeftijd in 1870, zijn vrouw wordt 83 en overlijdt in 1903.

Op dit kaartje uit 1830 is nr. 16 het huis van Goosen Hol, waarschijnlijk later bewoond door zijn zoon Arie.

Ter oriëntatie: rechts onder loopt de Schoolstraat, nr. 12 is de oude vorm van de R.K. kerk.

Lith

In tegenstelling tot de latere watersnood van 1861 komt het dorp Lith in de hulpverlening van Alphenaren niet voor. Dat komt omdat Lith met een dijkdoorbraak van de Maas te maken kreeg. Op 4 maart brak daar de dijk door, precies op de plek waar 8 personen net probeerden zichzelf met een bootje in veiligheid te brengen. Een drama voltrok zich en twee van de inzittenden zagen hun dierbaren verdrinken voor hun ogen. Tenslotte konden ze zelf nog net op tijd gered worden uit de bomen.